02 de febreiro: Día mundial dos humidais
8 de febreiro: Día mundial de Xulio Verne
14 de febreiro: Día mundial da enerxía
19 de febreiro: Día mundial das baleas
23
de febreiro: Día do Compromiso Internacional do Control de Mercurio
3º domingo de febreiro: Día mundial da balea
27 de febreiro: Día mundial do oso polar
https://cancioneiro.fundacionbarrie.org/
https://www.youtube.com/playlist?app=desktop&list=PLBQ0d2lamBav5XjJt5WF5bmqOO4YNrwX-
https://www.youtube.com/watch?v=gSK2TJLvtNY
https://www.youtube.com/watch?v=ioUvxQugS5M
https://www.youtube.com/playlist?list=PLB92YXRqnHmoFAfb2oBCC6JG6NqhPSvXD
https://www.youtube.com/watch?v=_n_CkwbyPjA&list=PLB92YXRqnHmoFAfb2oBCC6JG6NqhPSvXD&index=4
https://www.ogalego.eu/exercicios_de_lingua/exercicios/pasatempos/cantigas.htm
https://mvaqueirobarreiro.wixsite.com/misitio/partituras-de-canciones-galegas
https://mvaqueirobarreiro.wixsite.com/misitio/marchas
https://mvaqueirobarreiro.wixsite.com/misitio/muneiras
https://mvaqueirobarreiro.wixsite.com/misitio/copia-de-muneiras
A Real Academia Galega vén de anunciar que o Día das Letras Galegas 2025 seralle dedicado a seis mulleres da Costa da Morte en representación das cantareiras e a poesía popular oral. Trátase de Adolfina e Rosa Casás Rama (Cerceda), Eva Castiñeira (Muxía) e Manuela Lema Villa e Prudencia e Asunción Garrido Ameijende, tres das cinco Pandereteiras de Mens (Malpica). As outras dúas, Adela Rey Torrado e Teresa Lema Varela, faleceron hai menos de dez anos, co cal non puideron entrar a formar parte desta candidatura colectiva que se impuxo á de Antón Tovar e á do baiés Enrique Labarta Pose.
O recoñecemento a estas seis mulleres, transmisoras da cultura popular, chega máis de medio século despois do último autor da Costa da Morte recoñecido co Día das Letras Galegas. Só Eduardo Pondal, no 1965, e Gonzalo López Abente, no 1971, recibiron polo momento tal honra, aínda que en Zas levan varios anos loitando por conseguir que se homenaxee a Labarta Pose e agardaban que o 2025, centenario da súa morte, fose o ano elixido.
O alcalde, Manuel Muíño, manifestou nun comunicado a súa ledicia pola decisión tomada pola RAG e ofreceu a súa colaboración á hora de celebrar diferentes actos na honra de Adolfina, Rosa, Eva, Prudencia, Asunción e Manuela. Tamén avanza que seguirán a traballar pola difusión da figura e da obra do escritor baiés.
Representan estas seis cantareiras «ás moitas persoas, sobre todo mulleres, que por toda Galicia coidaron, arrequentaron e transmitiron unha tradición centenaria que segue a deixar pegada nas novas xeracións», recoñecen dende a Academia, ao tempo que poñen en valor as iniciativas de recolleita que permitiron «visibilizar a enorme riqueza dunha expresión artística colectiva deostada durante séculos e ameazada polo proceso de urbanización do país», engaden.
Nunha comarca na que cada ano agroman novas entidades tradicionais, e na que os asistentes ás múltiples foliadas que se celebran durante o ano se contan por milleiros, a nova foi recibida con ledicia e satisfacción. E coa certeza de que, xunto a esas seis mulleres, serán homenaxeadas moitas outras. «É un recoñecemento ás informantes, a todas esas mulleres que levan toda a vida dedicada a preservar a tradición», comenta a concelleira de Cultura malpicá, Noelia Freijeiro.
A súa homóloga cercedense, Cristina Capelán, recoñécese sorprendida, máis chea de ledicia e decidida a organizar, dende o seu departamento, uns actos que lle fagan xustiza ás súas veciñas. «Xa normalmente facemos actividades, pero este ano intentaremos facer unhas Letras á altura destas mulleres e renderlles homenaxe, tanto a elas como ás que aínda están hoxe en día», apuntou Capelán, ao tempo que puxo en valor o traballo das entidades tradicionais que están a funcionar en Cerceda.
Nesta candidatura están incluídas as cantareiras Adolfina e Rosa Casás Rama (Cerceda), Eva Castiñeira (Muxía), Prudencia e Asunción Garrido Ameijende e mais Manuela Lema Villar. "A lingua galega continuou viva e vizosa durante séculos, malia as prohibicións e a súa desaparición do espazo oficial, porque o pobo galego a custodiou. En particular as mulleres preservaron a lingua e crearon anonimamente unha poesía popular transmitida nas cantigas das avoas ás netas, das nais ás fillas, dunhas veciñas a outras", salienta a proposta aprobada.
Cantareiras e pandeireteiras xorden no contexto das rogas, os traballos de axuda mutua entre a veciñanza da sociedade labrega, na que a conclusión desas tarefas se celebraba con música e baile. Pero cando a finais do século XIX os coros compilaron as músicas populares, a imaxe que se fixou como icona foi a do gaiteiro que, acompañado co tambor, exercía o seu oficio no espazo público, ignorando as achegas da cantareiras e pandeireteiras, relegadas á esfera privada. Por iso, aínda habendo un enorme número de mulleres que compuxeron e transmitiron cantigas populares, a maioría delas permaneceu no anonimato.
Nas últimas décadas do século XX, o traballo realizado pola musicóloga suíza Dorothé Schubarth (1944-2023) e o académico fonsagradino Antón Santamarina, autores da recolleita e edición nos anos 80 do século pasado da biblia do noso folclore, o Cancioneiro popular galego (Fundación Barrié), permitiu identificar informantes como Adolfina Casás Rama (1912-2009), Rosa Casás Rama (1913-2005), tía e sobriña naturais da Vila da Igrexa, lugar da parroquia de Cerceda.
Miles de millóns de dólares (en forma de tesouros) atópanse no fondo do mar á espera de rescate. Unha empresa que atrae a varias firmas especializadas na localización e rescate de barcos afundidos fai centos de anos.
O monto dos tesouros parece xustificar o que as empresas privadas de rescate establezan longa batallas legais -que poden durar décadas- cos gobernos que reclaman a propiedade dos barcos ou os seus dereitos sobre as augas territoriais.
Ademais de que expertos en arqueoloxía sinálenos baixo sospeita de saqueo "".
Tal é o caso da firma estadounidense Odissey Marine Exploration co goberno de España, ou o da empresa Sexa Search Armada co de Colombia, entre outros.
Mentres tanto, os nomes de navios como o San Roque, Santo Domingo, San Ambrosio, A nosa Señora de Begoña, A nosa Señora dos Remedios seguen espertando o interese de afeccionados e expertos na procura de tesouros mergullados.
BBC Mundo dinos cales son os máis buscados neste momento:
Trátase dun dos barcos máis grandes do século XVIII e que transportou o maior tesouro coñecido da historia. Algúns cálculos aseguran que ata US$5.000 millóns.
O navío partiu de Cartaxena de Indias o 8 de xuño de 1708 rumbo á Habana para despois viaxar a Cádiz en España. Con todo, pouco despois da súa partida foi atacado por unha frota inglesa que no seu intento de roubalo, afundiuno con todas as riquezas a bordo fronte á península de Barú e converteuno nunha lenda de enormes dimensións.
"Creo que dos tesouros lendarios que aínda se están buscando e do que a xente máis fala é do San"José , asegurou Mark Gordon, presidente da empresa Odissey Marine Exploration en entrevista con BBC Mundo.
En 1982, a empresa Sexa Search Armada anunciou o seu descubrimento a poucos metros da costa de Cartaxena. En 1989 iniciou unha batalla legal co estado colombiano, aínda sen concluír. En 2007 o tesouro foi declarado patrimonio cultural e histórico da nación polo goberno colombiano, quen abriu unha nova licitación para rescatalo.
En tanto, o goberno de España tamén reclama dereitos sobre os pecios do San José, xa que asegura pertencía a unha frota militar española.
Así, o tesouro segue baixa a auga e as disputas legais non bastan para desanimar a procura.
"O San José por agora está fóra de alcance co goberno de Colombia. Non estou seguro de que traballemos nese proxecto... pero quizá un día", asegurou Gordon.
O lendario barco mercante do século XVII, tamén coñecido como O Dourado dos Mares, é outro dos navíos afundidos que xeran máis controversia.
Durante anos, varias empresas déronse á tarefa de localizar o navío. Con todo, o seu rescate significou unha disputa entre a empresa Odissey Marine Exploration e o goberno de España, logo de que non quedase absolutamente claro baixo o mando de quen realizaba nese momento as viaxes o navío.
Odissey xa ten unha disputa aberta con España polas 500.000 moedas de prata (máis de 17 toneladas), centos de ouro e outros artefactos achados no proxecto denominado Cisne Negro (Black Swan Project).
"Oxalá algún día podamos traballar con España como o fixemos con Reino Unido (co barco SS Gairsoppa), pero por agora non é así", di Gordon.
Os acordos da empresa co goberno do Reino Unido outórganlle o 80% do achado á empresa privada e 20% para o goberno, ademais da peza únicas consideradas "herdanza cultural".
Os buscadores de tesouros submarinos tamén están interesados nos barcos que permanecen no fondo do mar en costas de México, como A nosa Señora do Juncal, Santa Teresa e a nave San Antonio, afundido en Tabasco.
Con todo, a pesar dun par de anos de negociacións co goberno mexicano, non logran chegar a un acordo.
"Hai moitísimos barcos afundidos en México. Estivemos a traballar co goberno mexicano para tratar de obter os permisos pero as cousas tómanse demasiado tempo. Os tratos cos gobernos tómanse moito máis do que nos tardamos facendo negocios", explica Gordon.
Pola súa banda o goberno mexicano, a través do Instituto Nacional de Antropoloxía e Historia negouse á súa explotación.
"O patrimonio cultural mergullado pertence á categoría dos bens que son obxecto de estudo, custodia, conservación e difusión, pero que en si mesmos son inalienables e imprescriptibles e, en consecuencia, non susceptibles de comercialización", anunciou mediante un comunicado.
O HMS Sussex, un buque de bandeira inglesa de 48 metros de eslora, 80 canóns e 560 mariñeiros a bordo, naufragou fronte ás costas de Xibraltar por mor dunha forte treboada.
Entre 1998 e 2001, a empresa Odyssey Marine buscou o barco e en 2002, tras asegurar achalo, chegou a un acordo co goberno británico.
Con todo, non puido iniciar a escavación por denuncia de organizacións arqueolóxicas que previñan o "saqueo por parte de empresas privadas".
Ademais, outra disputa iniciouse en 2006 co ministerio de Relacións Exteriores de España que pedía que se comprobase que o naufraxio non correspondía a un galeón español.
En 2007, Odissey anunciou o descubrimento dun cargamento de moedas na operación denominada "Proxecto Cisne Negro" (Black Swan Project) que desatou un litixio con España porque poderían pertencer ao HMS Sussex ou ao buque A nosa Señora das Mercés afundido en 1804.
O tesouro, mentres tanto, segue baixa a auga do mar.
"Debido á interferencia diversas entidades españolas, Odyssey pospuxo o traballo sobre o proxecto para permitir que se resolvan eses problemas diplomáticos", asegura Odissey Marine na súa páxina de internet.
Juan I de Inglaterra, irmán e sucesor ao trono de Ricardo Corazón de León, pasou á historia como un gobernante cruel, que derivou na petición de axuda dos baróns británicos ao rei Luís VIII de Francia para tentar derrocarlle. Despois dun ano de guerra, en 1216, Juan sen Terra decidiu refuxiarse en Lynn, onde pediu aos seus colaboradores que transportasen ata alí o seu corte e, con iso, todas as súas riquezas e fortunas, entre as que se atopaban as xoias da Coroa.
Con todo, sufriu unha repentina enfermidade que lle fixo cambiar de ruta, decidindo ir a Lincolnshire. Para iso, debían de cruzar The Wash, o estuario do mar do Norte. O rei foi pola ruta máis longa e segura, e a súa comitiva, pola máis curta e perigosa. Juan I de Inglaterra chegou ao seu destino, pero as súas pertenzas e o seu garda nunca o fixeron. Perdeuse no mar ou alguén aproveitou para roubalo? O certo é que nunca apareceu un tesouro valorado en 60 millóns de euros.
Como o seu nome indica, trátase dun botín que estaría oculto na Illa do Carballo, un pequeno illote de 570 metros cadrados enfronte das costas de Canadá, pero cuxo misterio vai un paso máis aló: este enigmático lugar non só destaca por esconder supostamente un tesouro de enorme valor senón que nin sequera sábese quen o escondeu: a lenda fala de que son as riquezas dun construtor francés, dos viquingos ou, mesmo, do capitán Kidd.
Foi en 1795 cando dous mozos advertiron que a terra fora removida nun punto concreto da illa, polo que creron que alguén puido esconder un tesouro alí: escavaron máis de nove metros, pero nunca atoparon nada, pero desde entón os cazatesouros están convencidos de que podería haber un tesouro valorado nuns 100.000 euros. Varios escritos e mapas apuntan a que, efectivamente, na illa podería haber algo escondido.
A Flor do Mar pode presumir de ser un dos barcos máis espectaculares que asucaron os mares. Con 36 metros de longo, 33 de ancho e máis de 400 toneladas de peso, converteuse nun dos grandes orgullos do Portugal de 1502. Nun das súas viaxes, decidiron ir a Malaca (Malaisia), onde conseguiron capturar a cidade para o imperio portugués e encher as adegas do barco dun dos tesouros máis grandes nunca vistos, directamente do palacio do sultán.
Pero na viaxe de regreso, víronse envolvidos nunha treboada, que terminaría por afundir o barco fronte á costa de Sumatra. Aquela nave contiña no seu interior unha serie de tesouros valorados nuns 2.500 millóns de euros, ademais de contar con máis de 54.000 quilos de ouro. De feito, cada un deses lingotes está valorado nuns 49.000 dólares ou, o que é o mesmo, hai perdidos no mar uns 2.600 millóns de euros en ouro.
O 31 de xullo de 1715, tivo lugar una das grandes traxedias navais de España. Ocorreu coa coñecida como flota de 1715, a primeira frota que o recentemente nomeado Felipe V mandaba volver desde as Américas cargada de ouro e xoias. O motivo? A dura situación do país tras os duros anos de guerra polo trono. Con todo, a frota viuse envolvida nunha dura treboada fronte ás costas de Florida, onde 12 das naves fóronse ao fondo do mar.
Calcúlase que, aproximadamente, o tesouro que se atopa oculto nalgún lugar do mar roldaría os 400 millóns de euros e, ata a data, non foi descuberto. Empresas dedicadas á caza de botíns ocultos no fondo do mar levan desde hai varios anos removendo a terra en busca do esperado e millonario trofeo en forma de ouro pero, de momento, o máximo que se logrou atopar son 400 moedas. Un cuantioso premio espera nalgún lugar do mar.
Ocorreu en 1520, cando os aztecas de Tenochtitlan decidiron acabar coa opresión de Hernán Cortés e os seus seguidores. Os españois conseguiran facerse cun importante trofeo, despois de conseguir facerse co tesouro de Moctezuma case por casualidade, cando tras derrubar unha porta atoparon miles e miles de ferros de ouro de incalculable valor. Pero o prezado premio perdeuse para sempre na Noite Triste.
Cando os aztecas decidiron atacar aos españois, moitos deles decidiron enterrar o seu tesouro durante a batalla, elixindo moitos deles unha cova próxima a unha conca seca que rodeaba a cidade. Moi poucos soldados españois conseguiron saír con vida. A día de hoxe, pouco ou nada se sabe dun dos maiores tesouros da historia: as andanzas dun corsario que puido roubalo ou mesmo o rumor de que está en Cataluña son as dúas mellores pistas.
